ROLI I GRAVE NË QYTETËRIMIN E FISEVE MAJA

Μία νέα ματιά στην τέχνη των Μάγια και του πολιτισμού τους, έδειξε για άλλη μία φορά ότι οι πιο ανεπτυγμένες αρχαίες κοινωνίες επέτρεπαν στις γυναίκες να έχουν περισσότερη δύναμη στα χέρια τους από ό,τι θεωρούσαμε πριν. «Νομίζω ότι ήταν αρκετά διαδεδομένη η ιδέα ότι οι γυναίκες των Μάγια ήταν περιορισμένες στο σπίτι,» σημειώνει η Shankari Patel, μία μετ/κή φοιτήτρια ανθρωπολογίας του παν/μίου της Καλιφόρνια Riverside. Συνεχίζει λέγοντας ότι πριν θεωρούσαν πως οι γυναίκες παρέμεναν στο σπίτι και δεν συμμετείχαν ουσιαστικά στις τελετές που είχαν αρκετά σημαντικό ρόλο στην κοινωνία των Μάγια.

Η Patel μελετώντας αντικείμενα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, αφού μεταφέρθηκαν εκεί από το Cozumel του Μεξικό στις αρχές του 1800, παρατήρησε ότι τα σφοντύλια που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για να υφαίνουν, έφεραν μία αρκετά πολύπλοκη διακόσμηση για να χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά σε ένα ιδιωτικό περιβάλλον. Κάνοντας περισσότερη έρευνα κατέληξε ότι τα αντικείμενα αυτά χρησιμοποιούνταν σε δημόσιες τελετές των Μάγια σαν ένα σύμβολο της γυναικείας ταυτότητας.

«Η πατριαρχία του παρελθόντος είναι πολύ διαφορετική,» σημειώνει η Patel «και οι γυναίκες είχαν το δικαίωμα να έχουν τον έλεγχο της αναπαραγωγής. Είχαν λοιπόν τις δικές τους θεραπεύτριες και μαίες.»

Η Patel αναφέρει ότι επειδή πολλές από τις ανασκαφές που έγιναν σε χώρους των Μάγια έγιναν από άνδρες και πολλά από τα ερωτήματα που έθεσαν για αυτόν τον αρχαίο πολιτισμό δεν είχαν καμία σχέση με τον τρόπο ζωής των γυναικών. Κοιτάζοντας την εικονογραφία στην τέχνη και την κεραμική η Patel κατάφερε να βρει στοιχεία που δείχνουν την ύπαρξη γυναικών σε θέσης εξουσίας και γυναικείες θεότητες. Μελετώντας επίσης τα ιστορικά τους αρχεία άντλησε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο ζωής τους.

Η Ισπανική Κατάκτηση του 1500 από τον Hernán Cortés έφερε την καταστροφή του πολιτισμού των Μάγια και της κοινωνίας τους που υπήρχε περίπου από το 250π.Κ.Ε. «Το πρώτο άτομο που συνάντησαν οι Ισπανοί ήταν μία γυναίκα,» λέει η Patel «και το πρώτο πράγμα που σκέφθηκαν ήταν τι άνθρωπος είναι αυτός που επέτρεψε σε μία γυναίκα να κάνει την πρώτη επαφή.» Αρνήθηκαν να μιλήσουν μαζί της και έτσι ήρθε ένας άνδρας να μιλήσει μαζί τους. Ο επόπτης της Patel, ο καθηγητής ανθρωπολογίας Thomas Patterson αναφέρει ότι ο ρόλος της γυναίκας στον πολιτισμό των Μάγια έχει χαθεί για τόσο πολύ καιρό γιατί οι αρχαιολόγοι έχουν επικεντρωθεί με την ανασκαφή μεγαλύτερων χώρων. Αυτό αλλάζει όσο περνάει ο καιρός και οι ερευνητές μαθαίνουν περισσότερα. «Αυτοί οι αρχαιολογικοί χώροι αντιμετωπίζονται σαν να έχουν χτιστεί από άνδρες, σαν να ζούσαν σε αυτούς μόνο άνδρες και η ύπαρξη γυναικείων θεοτήτων είναι απλά πολύ παράξενη,» είπε ο Patterson. «Δεν ξέραμε πού να τοποθετήσουμε τις γυναίκες. Νομίζω ότι αυτό μας δίνει μία περισσότερο βαθιά κατανόηση τώρα για το ρόλο τους στην κοινωνία των Μάγια.»

Η Cynthia Robin, καθηγήτρια ανθρωπολογίας του πα/μίου του Northwestern χαρακτήρισε την έρευνα της Patel «πολύ σημαντική» και τόνισε την σημασία για το πώς ερμηνεύουμε την ιστορία και την μεταδίδουμε στο παρόν. «Ένα από αυτά που γνωρίζουμε για τους Μάγια πριν την Ισπανική κατάκτηση είναι ότι δεν υπήρχαν στεγανά για τις γυναίκες.» Η Robin αναφέρει ότι στην τέχνη των Μάγια οι γυναίκες αποτελούσαν και αυτές την κεφαλή του κράτους τους όπως και οι άνδρες. «Ένα από τα σπουδαία πράγματα της αρχαιολογικής έρευνας είναι ότι μπορεί να μας δείξει πόσο διαφορετική ήταν η ζωή στο παρελθόν και πόσο είναι διαφορετική στο μέλλον,» σημειώνει η ίδια. «Έτσι, αν υποθέτουμε ότι οι σχέσεις των δύο φύλων ήταν στο παρελθόν όπως είναι και σήμερα με κάποιο τρόπο δικαιολογούμε τις ήδη υπάρχουσες ανισορροπίες σήμερα.»/miastala/