NJË LIBËR 600 VJEÇAR QË ASKUSH NUK E LEXON DOT!

Nga Lorena Stroka

Një libër 600 vjeçar, i pa-lexuar deri më sot, i cili ka tërhequr vëmendjen botërore për dekada të tëra, duket se po hidhet sërish në tryezën e diskutimeve të shkencëtarëve për hulumtim të mëtejshëm.

Libri enigmatik mban emrin e një librashitësi polako-amerikan, i cili e bleu në vitin 1912. Bëhet fjalë për një dorëshkrim prej 240 faqesh, të shkruar në një gjuhë totalisht të panjohur. Disa shkencëtarë besojnë se dorëshkrimi Voynich nuk është asgjë më shumë se një shaka e lashtë. Sipas tyre, të gjitha fjalët e dorëshkrimit mund të jenë rrokje të rastësishme e krejt palidhje mes tyre.

Ndërkohë që shumë studiuesë të tjerë, nuk i pajtohen mendimit të kolegëve të tyre, duke theksuar se kjo gjuhë unike e librit, ndoshta është një gjuhë e vërtetë. Në përpjekje për të dëshifruar përmbajtjen e dorëshkrimit, një profesor i gjuhëve natyrore nuk nguroi të kërkonte dhe ndihmën e inteligjencës artificiale. Duke iu referuar ‘Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut’, e cila është përkthyer në rreth 400 gjuhë, profesori përdori mostra të saj, për të përcaktuar gjuhën e tekstit. Edhe pse fillimisht besonin se ishte shkruar në arabisht, më vonë, konstatuan se gjuha më e mundshme është hebraishtja. Hulumtuesit hamendësojnë gjithashtu se shkrimi është krijuar duke përdorur alfagrama, domethënë shkronja të një fjale që zëvendësohen me rend alfabetik.

Sipas përfundimeve të kërkimeve të tyre, u vërejt se mbi 80% e fjalëve ishin hebreje, por jo gjithmonë të kuptueshme në tërësi. Pasi nuk gjetën studiues të gjuhës hebraike, i ndalën shpresat te google translate, por, përsëri pa ndonjë rezultat të dukshëm. Pa historianët e hebraishtes së lashtë, kuptimi i plotë i dorëshkrimit të Voynich do të mbetet përgjithmonë një mister./AlbStroka.com/

© AlbStroka.com