NË KËRKIM TË KOHËS SË HUMBUR!

Në kërkim të kohës së humbur (À la recherche du temps perdu) e Marcel Proust është një kryevepër monumentale e letërsisë botërore, një udhëtim i thellë në kujtesën, kohën, dashurinë, artin dhe vetë natyrën njerëzore. Përmes zërit të një rrëfyesi, që shpesh shihet si alter ego i autorit, lexuesi udhëhiqet në një botë kujtimesh të fjetura, që zgjohen papritur nga një shije e thjeshtë – ajo e një biskote madeleine, duke hapur dyert e një të kaluare të harruar, por jo të humbur.

Proust na fton të ecim përmes labirintheve të shpirtit njerëzor, duke prekur fëmijërinë, rininë, dashuritë e para dhe humbjet e pashmangshme. Shoqëria aristokratike dhe borgjezia e Francës së shekullit të 19-të shfaqen si pasqyra të hipokrizisë dhe zbrazëtisë, ndërsa dashuria përshkruhet si një ndjenjë që ngre lart, por edhe plagos thellë.

Në çdo faqe të veprës, kohën e shohim jo si një armik që ikën, por si një thesar që fshihet në kujtesën tonë, duke pritur të rizbulohet përmes ndjesive më të thjeshta dhe më të thella.

Me fjali të gjata, të ndërthurura me përshkrime të pasura dhe meditime filozofike, Proust krijon një simfoni fjalësh që i fton lexuesit të ndalen, të mendojnë dhe të ndiejnë. Struktura ciklike e veprës, që fillon dhe mbyllet në të njëjtën mënyrë, na kujton se koha nuk është një vijë e drejtë, por një rreth i pafund, ku çdo kujtim, çdo ndjesi dhe çdo humbje mund të rigjendet përmes artit dhe shpirtit.

“Në kërkim të kohës së humbur” nuk është thjesht një roman; është një ‘poezi” e gjatë për kujtesën dhe përjetësinë, një pasqyrë e shpirtit njerëzor që kërkon të kapë të paprekshmen dhe të shndërrojë të zakonshmen në të pavdekshme.